Just another WordPress.com weblog

Categorie archief: Cortisol


door 2 reacties

Effectief en duurzaam afvallen – vervolg

We zouden even terug komen op de invloed van de oestrogenen op de functie van de schildklier.

Zoals elders op deze weblog is beschreven moet het schildklier pro-hormoon omgezet worden in de biologisch actieve vorm T3. Dit is een uiterst belangrijke stap maar geen functie meer van de schildklier zelf. Daarom is het zo’n ernstige beperking om alleen naar de functie van de schildklier te willen kijken. Zelfs als iemand een normale schildklierfunctie heeft kan het nog zo zijn dat bijvoorbeeld de omzetting T4 naar T3 gebrekkig verloopt.

  1. Teveel oestrogeen kan leiden tot een gebrekkige T4/T3 omzetting.
  2. Teveel oestrogeen kan de opname van de schildklierhormonen afremmen.
  3. Teveel oestrogeen kan leiden tot een te hoge productie van het schildklierhormoon transport eiwit (TBG = Thyroid Binding Globulin). Hierdoor is teveel T4 en T3 gebonden en is er een tekort aan het zogenaamd vrij-T4 en vrije-T3 (resp. FT4 en FT3).
  4. Teveel aan oestrogeen is een belangrijke component voor het ontstaan van auto-immuun ziekten, waardoor het ook een rol kan spelen bij schildklier auto-immuun ziekten als Hashimoto en Graves.
  5. In de periode van de menopauze dalen de progesteron waarden sterk en kan er gemakkelijk een (nog sterkere) oestrogeen dominantie ontstaan. Reden waarom aandoeningen als hypothyreoïdie (te trage schildklier) maar ook Hashimoto drastisch toenemen in de periode van de menopauze.

Wat zijn de meest  voorkomende oorzaken van een oestrogeen dominantie?

  • Overproductie in vergelijking met de productie progesteron.
  • Stress is een belangrijke factor. Het stress hormoon cortisol wordt namelijk gemaakt van progesteron. Chronisch verhoogde cortisol productie zorgt er dan voor dat er te lage progesteron waarden ontstaan. Eenvoudig gezegd; als het lichaam moet kiezen  tussen ‘overleven’ en ‘voortplanten’ gaat overleven altijd voor (cortisol dus).
  • Hormonale anticonceptiva kunnen een verstoring van de schildklierstofwisseling geven.
  • Voeding: volgens sommige bronnen is het gebruik van voeding de grootste oorzaak van oestrogeen dominantie bij vrouwen. O.a. doordat voeding resten bevat van een groep pesticiden die vallen onder de “Endocrine Disrupting Chemical” (Hormoon Verstorende Chemicaliën). Maar ook teveel cafeïne, suiker, geraffineerd voedsel e.d. kunnen een oestrogeen verhogend effect hebben. Maar ook de hedendaagse gluten en koemelk kunnen een verstoring geven van de hormoonhuishouding.
  • Het gebruik van voedsel met Fyto-oestrogenen, zoals soja.
  • Obesitas zelf. Dat is een lastige, want vetcellen kunnen oestrogeen produceren en de berucht groep xeno-oesterogenen (zie verder) hebben de neiging zich op te hopen in het lichaamsvet. Vetweefsel is niet een soort passief reserveweefsel maar het participeert actief in de stofwisseling.
  • Alles wat de lever te sterk belast (zoals overmatig alcoholgebruik) kan leiden tot een verminderd vermogen tot afbraak van oestrogenen, dat in de lever plaats vindt.
  • Xeno-oestrogenen: er is een grote groep synthetische stoffen die evenals oestrogeen óók aanhechten in het het lichaam aan de oestrogeen receptoren. De plastic-weekmakers zijn daarvan een beruchte vertegenwoordiger, maar zoals gezegd, ook bepaalde pesticiden. Verder vallen bepaalde industrieel gebruikte oplosmiddelen hieronder. Stoffen die gebruikt worden in cosmetica, in schoonmaakmiddelen, in lijm, in verf, in vloerbedekking etc.

toxicfood

Oestrogeen dominantie kan worden vastgesteld met een speeksel-hormoontest. Wanneer DHEA en testosteron laag zijn, oestrogeen (estradiol) is normaal of hoog en progesteron is laag, dan is er sprake van een oestrogeen dominantie.

Wat in dit hele verhaal nog niets eens is meegenomen is het gegeven dat het gebruik van synthetische vrouwelijke hormonen (zoals de anticonceptiepil) tot een blijvende afname van de gevoeligheid van bepaalde hormoonreceptoren kan leiden. Dit is te corrigeren, maar gebeurt dat niet dan kan het een blijvende behandelblokkade zijn waardoor herstel van een optimale hormoonhuishouding en stofwisseling (en dus verlies van overtollig gewicht) geblokkeerd kan worden.

Alles met elkaar illustreert bovenstaande waarom gewichtsverlies bij vrouwen in de regel een complexere aangelegenheid is dan bij de meeste mannen. Zeker in een tijd dat het aantal hormoonverstorende invloeden (bij vrouwen) enorm is.

Zowel een te trage schildklierstofwisseling als een oestrogeen dominantie zijn ‘dikmakers’ die elkaar dus ook nog eens onderling versterken.

Daarom dient ook overgewicht altijd vanuit een systemische visie benaderd te worden. Vrouwen die met het 2.5 Vasten Dieet niet of te weinig afvallen zouden zich moeten laten onderzoeken of er bovenstaande factoren zijn die hiervoor verantwoordelijk zijn.

 


door Een reactie plaatsen

Waarom FT4 in serum lang niet altijd een goede graadmeter is voor schildklierfunctie.

Thyroid-Physiology-TSH

In de reguliere geneeskunde wordt de schildklier functie beoordeeld aan de hand van de bloedwaarden van TSH en FT4. In eerdere blogs heb ik al geïllustreerd dat dit een ernstige beperking is waardoor veel mensen met een verminderde activiteit van de schildklierstofwisseling gemist worden. Daarnaast is er een nog groter aantal mensen die regulier behandeld worden voor een te trage schildklierfunctie (hypothyreoïdie), volgens de maatstaven van de artsen correcte bloedwaarden hebben en tóch rond blijven lopen met tal van verschijnselen die kenmerkend zijn voor een te trage schildklierstofwisseling. In deze blog wil ik één veel voorkomend voorbeeld noemen van een misinterpretatie van de bloedwaarden, omdat men vergeet dat de schildklier een intergraal onderdeel is van een complex regelsysteem (neurohormonale systeem) en niet solistisch functioneert. Als regel laat een arts bloed prikken op TSH (hypofysie hormoon) en FT4. Dit laatste staat voor ‘Vrij T4” en heeft betrekking op het ongebonden schildklier pro-hormoon T4. T4 komt namelijk ook in gebonden vorm voor, dan is het gekoppeld aan TBG (Thyroid Binding Globuline) een transporteiwit voor T4. De aldus gekoppelde T4 is inactief en moet losgemaakt worden wil het werkzaam zijn. Een veel voorkomend probleem bij vrouwen in deze tijd is oestrogeen dominantie. Dat wil zeggen dat de balans tussen de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron is verstoord. Er zijn tal van complexe oorzaken voor aan te wijzen, één daar van is chronisch verhoogde cortisol productie (stress hormoon), een andere is het gebruik van hormonale anticonceptiva (de Pil). Te hoge oestrogeen waarden verhogen de concentratie van TBG. Hierdoor neemt het percentage geboden T4 toe en het vrije FT4 af. Dit laat dan te lage FT4 waarden in het bloed zien en de arts zal concluderen dat de schildklier nog te traag werkt waarna doorgaans de reguliere medicatie wordt verhoogd. Ook dit bewijst weer hoe belangrijk het is om het totale plaatje te bekijken en bovenal om te denken en te handelen vanuit samenhang.


door 3 reacties

Is Burnout een psychisch probleem?

Hoewel het onderscheid psychisch of lichamelijk feitelijk een onzinnig onderscheid is, is de vraag wel gerechtvaardigd of er bij burnout alleen of voornamelijk sprake is van een psychische overbelasting of dat er sprake is van een lichamelijke component. Velen zullen denken dat met name het eerste het geval is, daarom zoekt men doorgaans psychische hulp voor mensen met een burnout. Toch is dit beeld niet juist.

Natuurlijk spelen er ook belangrijke psychische factoren een rol. Maar die hebben meer te maken met welke keuzes we maken en waarom. Over het (on)vermogen om onze eigen grenzen aan te geven, maar ook over arbeidscultuur, over de diepere motieven waarom men mee gaat in een overbelaste werkhouding. Waarom niet tijdig onze rust nemen etc. Maar de kern van de burnout is een lichamelijke oorzaak. Door een langdurige eenzijdig dominantie van de sympathicus (actieve kant van ons autonome zenuwstelsel) ontstaat er een uitputting van ons stress-systeem. Het systeem waarin de bijnieren als producenten van de stress-hormonen een centrale rol spelen. Daardoor neemt de belastbaarheid en de stress-tolerantie af en bij gelijkblijvende druk komt er dan een moment dat we niet verder kunnen; we zijn opgebrand. Effectieve behandeling en herstel van burnout zal daarom alleen kunnen plaats vinden wanneer het herstel van dit neuro-hormonale systeem een centraal onderdeel van de behandeling is.

Eén van de leidende bijnierhormonen in dit verband is cortisol. De natuurlijke productie van cortisol kent een zogenaamd circadisch ritme. Dat wil zeggen dat de bijnieren omstreeks 3 uur in de nacht een toename van de cortisol productie te zien geven. Dit loopt op tot de vroege ochtend (6-7 uur) wanneer de natuurlijke cortisol productie z’n piek heeft. Dit is feitelijk onze interne wekker die het organisme niet alleen uit de slaap haalt maar ook de energie geeft om aan de slag te gaan. Eén van de onmiskenbare signalen dat het bijniersysteem in de problemen komt is als men moeite heeft om  op te staan en de dag te beginnen. Mensen die ’s morgens eerst enkele koppen koffie nodig hebben om de dag goed te kunnen beginnen moeten gewaarschuwd zijn. Cafeïne is een cortisol-stimulans. De afhankelijkheid van koffie in de vroege ochtend kan aangeven dat de bijnieren al niet meer in staat zijn om normale hoeveelheden cortisol te produceren.


door Een reactie plaatsen

‘Energy drinks’, serieuze bedreiging voor de gezondheid.

Naar schatting gebruiken 30-50% van alle jongeren en jong volwassenen regelmatig zogenaamde ‘Energy Drinks’, populaire drankjes die je een energie boost geven. Vooral in het uitgaansleven, dat zich in de loop van de decennia steeds meer naar de nachtelijke uren heeft verplaatst, zijn deze drankjes uitermate populair.

Deze drankjes geven al snel aanleiding tot een overdosis cafeïne. Daarnaast bevatten ze vaak andere stimulerende middelen als guarana, kola, yerba en cocoa. De gevolgen van een overmaat aan cafeïne is dat de cortisolproductie (=stress hormoon geproduceerd door de bijnieren) kunstmatig tot ongebruikelijke hoogte wordt gestimuleerd. Anders gezegd, deze drankjes vormen een continue stress voor het interne systeem. De gevolgen op de langere termijn kan zijn dat de bijnieren in een onder-activiteit geraken waardoor ze minder adequaat reageren als het echt moet. Doorgaans vertaalt zich dit in een afname van energie, waardoor weer gemakkelijker de kick van deze drankjes gezocht wordt. Verder neemt de stress tolerantie af en daarmee ook de impulscontrole, wat weer gemakkelijk leidt tot asociaal en agressief gedrag.