Just another WordPress.com weblog


Een reactie plaatsen

Moe (II) – Column BOZ mei 2014

Moe (II)

Net als een boekhoudkundige balans zouden we kunnen zeggen dat het menselijk lichaam een soort energiebalans heeft. We hebben te maken met uitgaven, zeg maar ’activiteiten’, en inkomsten. Bij dit laatste moet u denken aan alles wat gericht is op onderhoud en herstel, zoals slaap, ontspanning, eten en drinken, etc. Voor een positieve energiebalans zijn meer ’inkomsten’ dan ’uitgaven’ nodig.

De energie-uitgaven kunnen we ook samenvatten onder de noemer ’stress’. Dat heeft dan uiteraard een veel bredere definitie dan doorgaans verondersteld wordt. Stress is dan alles wat een verstoring teweeg brengt in ons lichaam en wat een reactie vereist om daar mee om te gaan. Zo onderscheiden we voedingsstress (verkeerde voeding), lifestyle stress, bewegingsstress (te weinig, teveel of verkeerd bewegen), milieustress, chemische stress, maar uiteraard ook psychische en sociale stress etc.

Stress is dus ook zeker niet alleen maar slecht. Alleen een teveel aan stress is slecht. Ook hier geldt, er is niets mis met uitgaven als er maar gelijk of meer inkomsten tegenover staan. Balans, daar draait het om.

Naast de schildklier is er een tweede hormoonklier die hier een centrale rol speelt, de bijnieren. Het zijn twee kleine kliertjes die gelegen zijn bovenop de nieren, vandaar de naam. De stresshormonen adrenaline en cortisol worden onder andere hier geproduceerd. 

Eenvoudig gezegd kun je stellen dat de bijnieren ons helpen goed om te gaan met stress. Het zijn onze ’overlevingsklieren’ bij uitstek. Uw veerkracht, energie, uithoudingsvermogen, etc. zijn in hoge mate afhankelijk van een goede bijnierfunctie.

In de stressfysiologie onderscheiden we acute en chronische stress. De eerste komen we vooral in het dierenrijk tegen. Een zebra die net ontsnapt is uit de klauwen van een hongerige leeuwin, staat een kwartier later weer rustig te grazen, alsof er niets is gebeurd. De bekende wetenschapper en stress-deskundige Robert M. Sapolsky schreef daarover zijn spraakmakende boek ‘Waarom krijgen zebra’s geen maagzweer?’ (http://bit.ly/1j8UnFq). Precies, omdat ze vooral acute stress hebben. Mensen, zeker mensen in onze westerse wereld, hebben vooral last van chronische stress.

Dit leidt in veel gevallen tot een soort uitputting van de bijnieren. Een syndroom dat door de reguliere geneeskunde niet wordt erkend en onderkend. Daar kent men alleen Ziekte van Addison als een voorbeeld van een ernstige onderfunctie van de bijnieren. Voor meer informatie verwijs ik naar het boek van James L. Wilson ‘Bijnieruitputting. (http://bit.ly/1jGYk8V).

De gevolgen kunnen zeer uiteenlopend zijn, maar samenvattend kan gesteld worden dat dit syndroom gekenmerkt wordt door een verminderde belastbaarheid. Vermoeidheid is een prominent kenmerk van bijnieruitputting. Maar ook aandoeningen als allergieën, weerstandsproblemen, hypoglycemie, diabetes, auto-immuunziektes of verslavingen hangen in veel gevallen samen met een verminderde bijnierfunctie.

‘Spreken is zilver en zwijgen is stress’ (Hugo Olaerts).

 

(Deze Column is gepubliceerd in het mei-nummer van “Blik op Zeewolde”)


2 reacties

Medicatie ADHD in 5 jaar verdubbeld

In de periode 2005 tot 2010 is het gebruik van reguliere medicatie tegen ADHD bij jongeren tussen de 6 en de 16 jaar verdubbeld. Volgens de media onderzoeken psychiaters en kinderartsen nu de mogelijkheid om dit medicijngebruik te verlagen. Niet verwonderlijk, want als je deze stijging zou extrapoleren, gesteld dat dit kan, dan houd je je hart vast. Nu al 1 op de 26 in deze leeftijdsgroep.

Het meest schokkende is dat die oplossing al lang voorhanden is. Kinderen zouden geen anti-ADHD medicatie hoeven gebruiken als er wat gedaan werd met de kennis die beschikbaar is over oorzakelijke factoren. Alle in onze praktijk onderzochte ADHD kinderen hebben tot nog toe een serieuze ontregeling van hun neuro-hormonale systeem en een ernstige ontregeling van hun mineralen huishouding. Waarom accepteren we moeiteloos dat topsporters begeleiding van voedingsfysiologen verdienen om de alsmaar grotere prestaties te kunnen neerzetten en hebben we moeite om te begrijpen dat onze psyche direct afhankelijk is van de biochemische toestand in onze hersenen. Het aantal kinderen met een niet-klinische (dus niet te diagnosticeren in de reguliere benadering) bijnierzwakte is in de afgelopen 20 jaar met duizelingwekkend aantallen toegenomen. De jongste kinderen met deze fysiologische burn-out die we in de praktijk zijn tegengekomen hebben de leeftijd van 2 jaar. Dat betekent dat een groeiende groep kinderen in onze tijd fysiologisch in de “overlevingsstand” staan. Vinden we het gek dat ze met een etiket als ADHD rondlopen of, ouder geworden, naar de stimulerende middelen grijpen.

De wetenschapsgeschiedenis illustreert op meer dan tragische wijze dat de beschikbaarheid van kennis geen garantie is dat deze ook gebruikt wordt. Het kankeronderzoek is daar een dramatische illustratie van. Daarover morgen meer.


3 reacties

Is Burnout een psychisch probleem?

Hoewel het onderscheid psychisch of lichamelijk feitelijk een onzinnig onderscheid is, is de vraag wel gerechtvaardigd of er bij burnout alleen of voornamelijk sprake is van een psychische overbelasting of dat er sprake is van een lichamelijke component. Velen zullen denken dat met name het eerste het geval is, daarom zoekt men doorgaans psychische hulp voor mensen met een burnout. Toch is dit beeld niet juist.

Natuurlijk spelen er ook belangrijke psychische factoren een rol. Maar die hebben meer te maken met welke keuzes we maken en waarom. Over het (on)vermogen om onze eigen grenzen aan te geven, maar ook over arbeidscultuur, over de diepere motieven waarom men mee gaat in een overbelaste werkhouding. Waarom niet tijdig onze rust nemen etc. Maar de kern van de burnout is een lichamelijke oorzaak. Door een langdurige eenzijdig dominantie van de sympathicus (actieve kant van ons autonome zenuwstelsel) ontstaat er een uitputting van ons stress-systeem. Het systeem waarin de bijnieren als producenten van de stress-hormonen een centrale rol spelen. Daardoor neemt de belastbaarheid en de stress-tolerantie af en bij gelijkblijvende druk komt er dan een moment dat we niet verder kunnen; we zijn opgebrand. Effectieve behandeling en herstel van burnout zal daarom alleen kunnen plaats vinden wanneer het herstel van dit neuro-hormonale systeem een centraal onderdeel van de behandeling is.

Eén van de leidende bijnierhormonen in dit verband is cortisol. De natuurlijke productie van cortisol kent een zogenaamd circadisch ritme. Dat wil zeggen dat de bijnieren omstreeks 3 uur in de nacht een toename van de cortisol productie te zien geven. Dit loopt op tot de vroege ochtend (6-7 uur) wanneer de natuurlijke cortisol productie z’n piek heeft. Dit is feitelijk onze interne wekker die het organisme niet alleen uit de slaap haalt maar ook de energie geeft om aan de slag te gaan. Eén van de onmiskenbare signalen dat het bijniersysteem in de problemen komt is als men moeite heeft om  op te staan en de dag te beginnen. Mensen die ’s morgens eerst enkele koppen koffie nodig hebben om de dag goed te kunnen beginnen moeten gewaarschuwd zijn. Cafeïne is een cortisol-stimulans. De afhankelijkheid van koffie in de vroege ochtend kan aangeven dat de bijnieren al niet meer in staat zijn om normale hoeveelheden cortisol te produceren.


Een reactie plaatsen

Burn-out bij kinderen met een ‘rugzakje’

Veel kinderen met leer- en/of gedragsproblemen blijken feitelijk te leiden aan een burn-out toestand van de bijnieren. De bijnieren zijn de producenten van onze stress hormonen. Ten onrechte denken veel mensen bij de term ‘stress’ alleen aan psychische stress. Maar er zijn vele soorten van stress, zoals emotionele stress, geboorte stress, vaccinatie stress, chemische stress (reguliere medicatie), milieu stress, levensstijl stress (wanverhouding inspanning en  rust bv), voeding stress (onnatuurlijke ingrediënten), sociale stress (teveel mensen op een klein oppervlakte), etc.

Het lichaam onderscheidt al deze vormen van stress niet maar kent alleen een reactie op een collectieve stress beleving. Een bijzondere diagnostiek die al 30-40 jaar wordt toegepast door een groep artsen en wetenschappers in Phoenix Arizona (VS) aan de hand van een haaranalyse, toont aan dat veel kinderen met leer- en/of gedragsproblemen feitelijk leiden onder de gevolgen van een te grote stress belasting. Het disfunctioneren wordt dan in belangrijke mede mede veroorzaakt door het simpele gegeven dat het gewone dagelijkse leven voor deze kinderen al een vorm van ‘overleven’ is. Alles wat het meer wordt is al snel te veel en geeft problemen in de congnitieve functies of het gedrag. Allerlei diagnoses als ADHD, PDD-NOS etc. veranderen aan dat feit niets. Daarnaast heeft de diagnose de onjuiste veronderstelling in zich dat het een vaststaand en onveranderlijk gegeven is. Kinderen waarbij de achterliggende problematiek wordt opgelost kunnen wel degelijk na verloop van tijd de diagnose verliezen en normaal functioneren.

Voor meer informatie verwijs ik u naar CCG (036-5224145).