Just another WordPress.com weblog

Tagarchief: Rust


door 1 reactie

Rust

De laatste jaren brengen we de voorjaarsvakantie graag door in een schitterend kustgebied aan de westkust van Denemarken, ten zuiden van Hvide Sande. Letterlijk betekent dit ‘het witte zand’. Het betreft een prachtig gebied dat bestaat uit een breed strand, hoge duinen, een daarachter gelegen duinvallei, vervolgens weer een duingebied en daarachter het Ringkøbing fjord. Het grootste meer van West-Denemarken. Hierdoor ligt de kuststrook kilometers lang ingeklemd tussen de Noordzee enerzijds en het fjord anderzijds. Een uniek gebied.

Hvide Sande

Voor wie houdt van natuurfotografie is het ook nog eens een uitdagend gebied.

In deze blog wil ik bijzondere aandacht vragen voor een fenomeen dat ik al vaker ter sprake heb gebracht en zal blijven brengen. Het belang van rust en herstel. Uiteraard heeft een vakantie dat doel, als het goed is. En het rustgevend effect van de kust is een onderwerp op zich waar ik nog op zal terug komen.

Het gaat me nu vooral om observaties van diergedrag en wat we daarvan kunnen leren. Heel in het bijzonder dat van de Drieteenstrandloper. De drieteenstrandloper broedt ver naar het noorden op Arctische toendra’s en overwintert langs de kusten van Europa tot en met Zuid-Afrika. In Nederland is de vogel vooral in de winter regelmatig te zien, als doortrekker maar ook als wintergast.

Drieteenstrandlopers met harde wind

Dit kleine kustvogeltje kun je hier met regelmaat langs de waterlijn zien rennen, soms alleen maar veelal in groepen, op zoek naar voedsel. De snelheid en behendigheid van deze vogeltjes is indrukwekkend. Ik heb wel geprobeerd ze in te halen om ze vervolgens met mijn camera op te kunnen wachten, maar ik kan je verzekeren, dát valt niet mee. Enorm actieve vogeltjes die met enige fantasie in hun gedrag vergeleken kunnen worden met het ‘rennen’ dat velen van ons in het dagelijks leven doen.

Drieteenstrandlopers rennend

Als je het foerageergedrag bekijkt, maar nog meer de migratiepatronen gedurende de seizoenen dan levert dit minder dan 50 gram wegende vogeltje meer dan indrukwekkend prestaties. Om dit prestatieniveau te kunnen neerzetten is ook voor deze  vogeltjes het nemen van rust geen luxe maar noodzaak.

Lucienne van Ek heeft het in haar al vaker genoemde artikel “Het nut van niksen” prachtig beschreven. Voor wie wil levert de natuur voortdurend tal van illustraties van dit elementaire biologische principe, herstél biedt de noodzakelijke voorwaarden voor topprestaties, en dat geldt óók voor de mens.

Drieteenstrandlopers groep 1

Hierboven een foto van een groepje van 5 Drieteenstrandlopers die overduidelijk in de rustmodus staan. Allemaal met één opgetrokken pootje. De één met de snavel tussen de veren, de ander nog wat poetsend, maar allemaal in rust. Geen nutteloze tijdsverspilling, maar uiterst zinvolle investering in herstel zodat straks weer topprestaties kunnen worden neergezet. Dieren hoeven dat niet te leren, het zit er zogezegd ‘ingebakken’. Veel mensen moeten dat wél (weer) leren, omdat onze Westerse samenleving eenzijdig gefocust is op presteren.

Vanuit Hvide Sande wens ik iedereen regelmatige en échte rustmomenten toe.

Wim


door Een reactie plaatsen

Het gaat niet om stress!!!

Het blijft een hardnekkig misverstand die eenzijdige focus op stress en de gevolgen van stress op onze prestaties en gezondheid. Ik kom het in gesprekken voortdurend weer tegen, het zit kennelijk erg ingebakken in onze over-actieve cultuur.

Daarom nogmaals, en vast niet voor het laatst, de aandacht gevraagd voor waar het dan wél om gaat. Graag verwijs ik nogmaals naar het fantastische artikel van Lucienne van Ek “Het nut van niksen” in Roots 2011.

Lucienne heeft het destijds op een zeer aansprekende en voor iedereen  herkenbare manier in beeld gebracht: het gaat niet om stress of de som van alle activiteiten, het gaat om rust, om herstel. We moeten weer leren rusten, ‘niksen’ zoals Lucienne het zo mooi omschrift. “Rust roest” níet, maar is een uiterst effectieve investering in prestatieniveau en gezondheid.

resting

Natuurlijk, er kan allerlei onnodige stressdruk zijn en daar zullen we zeker naar moeten kijken. Maar of iemand ‘onderuit’ gaat, om het zo maar even algemeen aan te duiden, heeft als regel niet zozeer primair met de hoeveelheid stress te maken maar met een tekort aan een evenredig herstel. Wanneer we focussen op het verminderen van stress brengt dat al snel meer stress met zich mee. Wanneer we focussen op herstel ontstaat er aandacht voor heel andere zaken.

Daarom is het betrouwbaar en op individueel niveau monitoren van de mate en de kwaliteit van het herstel en hoe zich dit verhoudt tot de stressdruk in deze moderne tijd geen luxe maar noodzaak. Ik verwijs naar de eerdere blog “Stressvolle beroepen & herstel“.


door 1 reactie

Wat heeft échte rust met kanker te maken?

Zwanenpaar in rust

Wat is rust? Echte rust, dat wil zeggen, rust die ook daadwerkelijk bijdraagt aan herstel? Voor dieren is dat geen issue want het ligt ingebed in het leven en gedrag van dieren in het algemeen.

Iemand die dat bijzonder goed begrepen en verwoord heeft is Lucienne van Eck. Haar artikel “Het nut van niksen” is een aanrader!

Voor mensen is dat in onze moderne, hectische samenleving steeds meer een issue.

Maar wat is de relatie met kanker? Met kankerpreventie en zelfs met kankergeneeskunde? Daarover gaan de volgende serie blogs waar dit stukje de vooraankondiging van is.

De wetenschap heeft namelijk overduidelijk aangetoond dat die relatie er is. Daar gaan we het over hebben. Hoe is die relatie? En, niet onbelangrijk, hoe kunnen we die relatie objectief en betrouwbaar op individueel niveau in kaart brengen?

Wordt vervolgd dus.

 


door Een reactie plaatsen

Kankerpreventie (5)

Veel mensen denken tegenwoordig bij de term “stress” aan psychische stress en spanningen. Toch is dat een veel te beperkte opvatting van dit begrip. Verder wordt hierdoor een per definitie negatieve lading aan het begrip gegeven en dat is biologisch gezien volstrekt onterecht.

Onder stress zou je alle invloeden en gebeurtenissen kunnen verstaan die een ‘verstoring’ teweeg brengen in ons lichaam en waarop een reactie is vereist. Binnen die definitie is zelfs het nuttigen van een maaltijd een vorm van stress, alleen deze fysiologische stress is uiterst nuttig, zelfs noodzakelijk voor een gezond functioneren. Er zijn zogezegd vele soorten stress en zolang het organisme op al deze stress samen een adequate respons heeft hoeft het ons niet te schaden. Om er een aantal te noemen: voedingsstress (verkeerd eten), lifestyle stress (bv. te hard werken en te weinig slapen), bewegingsstress (te weinig bewegen, teveel of te intensief bewegen of op verkeerde momenten), milieustress, chemische stress (bestrijdingsmiddelen, reguliere medicijnen), informatiestress (24/7 informatiestromen en eindeloze bereikbaarheid), sociale stress etc, etc.

De grondlegger van de moderne stressfysiologie, de Hongaar Dr. Hans Selye heeft zijn “General Adaptation Syndrome” geformuleerd en daarmee aangegeven dat veel verschillende stressoren (stress veroorzakende prikkels) eenzelfde respons in het lichaam uitlokken. Dat betekent feitelijk dat we de grote diversiteit aan stress op één hoop kunnen vegen en kunnen spreken van een bepaalde stressdruk.

Het grootste probleem met stress in de 21e eeuw in ons (voor velen nog steeds) welvarende Nederland is dat we naast de ontegenzeggelijk enorme toename van stressdruk vooral met chronische stress te maken hebben. Het is juist deze chronische, niet aflatende stressdruk die zo’n ondermijnende en ziekmakende invloed heeft. Hierdoor staan rustmomenten steeds meer onder druk. Als de ene stressor is afgenomen zijn er wel weer twee anderen voor in de plaats gekomen.

Dit leidt in meer of mindere mate, afhankelijk van de keuzes die u maakt, de grenzen die u trekt etc. tot een situatie die te vergelijken is met de overbelaste spier uit een eerdere blog. Rust en herstel staat onder druk en het lichaam komt, om het maar biologisch te duiden, in de overlevingsmodus. Herstel, reparatie, het aanvullen van gebruikte reserves e.d. wordt allemaal uitgesteld, tot……….. Ja, tot wanneer eigenlijk? Want we denderen maar door en velen hebben inmiddels ieder besef verloren wat voor het lichaam (en de geest!) nu eigenlijk écht ontspanning is. Regelmatig heb ik discussies met zowel jongeren als volwassenen over het vermeende ontspannen effect van computerspelletjes. Niks ontspanning, het is “vluchten-of-vechten” achter het beeldscherm en misschien fysiek grotendeels inactief, maar het centrale zenuwstelsel reageert wel degelijk alsof het uitermate reëel is.

Hoewel een glaasje alcohol in de avond al eeuwen lang als een “slaapmutsje” wordt bestempeld is het ook hier de schijn die bedriegt. Door de verdoving van de hersenen val je sneller in slaap maar het duurt lang(er) voordat er überhaupt herstel tijdens de slaap optreedt. Het gedrag van veel jongeren in het weekend waarbij zowel het natuurlijke dag/nacht ritme als het verwoestende effect van alcohol op het herstel met voeten getreden wordt, levert een generatie op die al op jonge leeftijd niet of nauwelijks meer herstelt. Roofbouw in optima forma. Het laat zich raden wat dit betekent voor de ontwikkeling van chronische ziekten in het algemeen en kanker in het bijzonder bij het ouder worden.

Zoals Lucienne van Eck het verwoordde in haar artikel “Het nut van niksen” zo moeten we ons bewust worden van de biologische (!) noodzaak tot het hebben van voldoende rust en herstelmomenten. Niet opgespaard en dan verzilverd in een lange zomervakantie, maar met grote regelmaat weerkerend, deel van ons dagelijks ritme.

In dit kader een volgende keer over een prachtige wetenschappelijk goed onderbouwde methode om inzicht te krijgen in onze eigen levensstijl in relatie tot herstel en dus in relatie tot vitaliteit en gezondheid.