Sommige lezers zullen op de klank af dit woord verbinden aan de term endorfinen. En dat is terecht. Eerst iets over deze endorfinen. Ons dorp kent heel wat hardlopers en zij zullen zeker gehoord hebben van de “runners high”. Hardlopers kunnen na enig tijd een erg prettig gevoel krijgen dat wordt veroorzaakt door een sterke toename in de productie van deze endorfinen. Deze opium-achtige stofjes hebben heel veel functies en o.a. spelen ze samen met dopamine, een rol bij het jezelf gelukkig en energiek voelen. Het gevoel kan zelfs zo prettig zijn dat er een vorm van verslaving optreedt, maar daarover meer in een latere column.

Endorfinen spelen een sleutelrol in wat we het ‘zelfherstellend systeem’ noemen. Een systeem dat de gevolgen van stress, trauma’s, ziekten en andere vormen van overbelasting geneest. Endorfinen hebben te maken met geluk, energie, aandacht en concentratie, motivatie, stressbeheersing, vruchtbaarheid en immuniteit. Verder zijn het natuurlijke pijnstillers. Een verstoring van het endorfinen systeem kan aanleiding zijn tot een groot aantal lichamelijke en geestelijke stoornissen.

Nu dan terug naar de exorfinen. Het verschil in beide woorden is endo- en exo-. Deze uit het Grieks afkomstige voorvoegsels betekenen respectievelijk ‘inwendig’ en ‘uitwendig’. Endorfinen worden dus in het lichaam zelf geproduceerd en exorfinen komen van buiten.

Exorfinen zijn ook morfine-achtige stofjes die afkomstig zijn uit bepaalde voedingsmiddelen of worden in de darm door bepaalde bacteriën geproduceerd. De voedingsstoffen die bij vertering in de darm exorfinen produceren zijn gluten, zuivel (koemelk), soja en spinazie.

Vanwege de gelijkenis die deze stofjes hebben met de endorfinen heeft men ze exorfinen genoemd.

Normaal gesproken worden de exorfinen in de darm, in het bloed en desnoods in de hersenen afgebroken door een enzym dat DPP-IV genoemd wordt. Echter, de hedendaagse bewerking van voedsel heeft er toe geleid dat de exorfinen productie enorm is toegenomen. Verder zijn er veel mensen die om allerlei redenen, een slecht werkend DPP-IV enzym hebben. In die gevallen is er een sterke toename van bepaalde exorfinen in het bloed en dus in de hersenen. Wat de factor is die zorgt voor een selectieve toename van de 14 nu bekende exorfinen weten we niet. Sommige mensen blijken bij onderzoek in de urine slechts 1 exorfine te hoog te hebben en anderen scoren op 7.

Hoe dan ook, in die gevallen kunnen de stofjes een verstoring geven van tal van processen. Dit kan aanleiding zijn tot een grote variëteit aan klachten zoals vermoeidheid, een sterke behoefte aan het eten van koolhydraten en suikers, Diabetes type 1 en 2, eetstoornissen en/of overgewicht, schildklier aandoeningen. Verminderde werking van dopamine, met als gevolg lusteloosheid, snel verveeld, uitstelgedrag, motivatie- en aandachtsproblemen, AD(H)D, verminderde plezierbeleving, verslavingen en Parkinson. Depressies maar ook hechtingsproblemen, sneller verveeld in een relatie, borderline kenmerken. Snel geïrriteerd, verhoogde stress- en prikkelgevoeligheid. Angstklachten en hyperventilatie. Maar ook astma, allergieën en (auto)immuunziekten. Verminderde weerstand en Alzheimer of toegenomen pijngevoeligheid.

Een urinetest kan het bestaan van een exorfinen belasting aantonen. De strategie is vervolgens om de bron van de specifiek aangetoonde exorfinen te elimineren. Dus mensen zullen dan glutenvrij en/of koemelk-vrij moeten eten of in zeldzamer gevallen alle soja of spinazie uit de voeding moeten schrappen, samen met inname van extra DPP-IV. Een flinke inspanning? Ja, maar de beloning is groot.

Eerder gepubliceerd in “Blik op Zeewolde”, febr. 2017