De scheiding tussen lichaam en geest die methodisch tot uiting komt in de opbouw van de reguliere zorg in een ‘geestelijke gezondheidszorg’ en een meer technisch, lichamelijk gerichte medische zorg is een lastige en hardnekkige erfenis van het verleden. Dit leidt vaak en gemakkelijk tot een veel te eenzijdige benadering van klachten. Bij vermoeidheid en burnout is dat een veel voorkomend probleem. Als er lichamelijk klinisch geen relevante informatie te vinden is wordt de fysiologische kant (stofwisseling) gelijk maar helemaal buiten beschouwing gelaten. Bij burnout bijvoorbeeld, durf ik de stelling aan dat er áltijd (!) ook een fysiologische ontregeling is. Een ontregeling die doorgaans het “point of no return” gepasseerd is, wat betekent dat het lichaam niet ‘automatisch’ weer in de optimale toestand terug komt als je de omstandigheden maar even optimaliseert.
Een markant voorbeeld zag ik deze week in de praktijk. het betrof een jongedame met een al langer bestaand en hardnekkig slaapprobleem, hoge spierspanning en vermoeidheid.
Onderstaande grafiek toont een vergelijk tussen een meerdaagse (3 dagen) HRV meting van een half jaar geleden en recentelijk (gedurende 5 dagen). In die tussenliggende periode zijn er geen gerichte gedragsveranderingen geweest maar wel een behandeladvies dat gericht was op het herstel van de functie van diverse remmende neurotransmitters, waardoor zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van het herstel en uiteraard, de slaap, zouden moeten verbeteren.
De herstel index gaat in die periode van 18% naar 48% terwijl we vanaf 60% de kwalificatie “goed” geven. Verder is de gemiddelde HRV (hartslagvariatie) gedurende de nacht van 32 ms (milliseconden) opgeschoven naar 54 ms. De gemiddelde HRV in de nacht is een directe maat voor de kwaliteit van het herstel en meer in het bijzonder van het functioneren van de 10e hersenzenuw, de Nervus Vagus, de hoofdbundel van de Parasympaticus tak van het Autonome zenuwstelsel (zie figuur hieronder).
Het slapen is significant verbeterd en ook de energie is beduidend beter dan een half jaar geleden.
Het verbeteren van gedrag kan voor herstel een noodzakelijke voorwaarde zijn, maar het optimaliseren van de interne fysiologie niet minder. Dat illustreert deze casus op treffende wijze.
Tijdens de uitzending van 21 maart jl. besteedde BNN aandacht aan het thema Burn-out. Het programma is terug te zien op: http://wqd.nl/jMrx
Sophie Hilbrand, die het programma zelf presenteert en tevens hoofdpersoon is vanwege de zelf doorgemaakte burn-out, interviewt diverse deskundigen over de relatie stress en burn-out en ze ondergaat een HRV meting om haar stress reacties in beeld te brengen. De in het programma genoemde cijfers, 1 op de 7 Nederlanders zou met burn-out geconfronteerd zijn, schetsen een weinig opwekkend beeld.
Als een terechte rode draad loopt door alle gesprekken het gebrek aan voldoende rustpunten in het hectische bestaan van veel mensen, als een hoofdoorzaak voor burn-out.
Elders op de blog heb ik er meer over geschreven. Wat ik graag opnieuw onder de aandacht wil brengen, een beeld zegt nu eenmaal meer dan duizend woorden, is de metafoor die de bekende hoogleraar stressfysiologie Bruce McEwen in dit verband heeft geïntroduceerd: de trek van de zalm.
Dit beeld blijft tot de verbeelding spreken omdat het alle ingrediënten bevat die met burn-out te maken hebben. Na een succesvolle trek naar het water waar de zalm ooit uit het ei is gekomen wordt er voor nageslacht gezorgd en daarna sterft de zalm.
“Death by Cortisol” is de pakkende conclusie van McEwen. De zalm sterft als gevolg van de schade die ontstaan is door een langdurige overproductie van stresshormonen. Het illustratieve van deze metafoor is o.a. dat het laat zien dat het prestatieniveau kennelijk een bijzonder slechte graadmeter is voor vitaliteit en gezondheid.
Juist daarom is het registreren van de balans tussen stress (activiteiten!) en herstel, ook bij mensen die druk zijn en nog volop in de running, zo belangrijk.
Ik zie dagelijks analyses langs komen van de Firstbeat HRV Assessment over periodes van ten minste 72 uur en het stemt niet tot optimisme. Ook tal van mensen die voor hun besef wel goed en voldoende slapen en zich energiek voelen kunnen desondanks een onvoldoende of zelfs slecht herstel hebben waardoor ze onwetend net als de zalm steeds meer reserves verbruiken en schade oplopen die vroeg of laat tot burn-out of ziekte zal leiden.
Een periodieke 72-96uurs HRV meting als APK is in deze hectische tijd, psychiater Dirk de Wachter noemde het in de TV uitzending een “ziekmakende wereld”, geen luxe voor een groep gezondheidsfanaten maar noodzaak voor iedereen die verder denkt dan de drukke agenda van vandaag. Ook hier is de steeds meer gebruikte term ‘Duurzame inzetbaarheid” een sleutelbegrip. Duurzaam inzetbaar blijf je pas als er gemiddeld gesproken een balans is tussen stress en herstel. Optimalisering van prestaties leidt tot duurzame inzetbaarheid, maximalisatie van prestaties tot uitputting en ziekte.
Onze maatschappij kent verontrustend veel ‘zalmen’.
Er zijn op internet tal van lijsten te vinden van de meest stressvolle beroepen. Een aantal voor de hand liggende kan iedereen tegenwoordig wel opsommen: militairen, politie, brandweer, verplegend personeel, leerkrachten en onderwijzend personeel, personeel in de commerciële luchtvaart, mensen die in ploegendiensten werken, etc.
Al deze beroepen hebben met elkaar gemeen dat er een gemiddeld hoge werkstress is. Werkstress die in veel gevallen niet eenvoudig te verminderen is omdat het inherent is aan het soort werk wat men doet.
Daarom heeft het in deze beroepen dus ook niet zo heel veel zin om het thema “stress reductie” hoog op de agenda te zetten of daar veel van te verwachten. Het zijn juist deze beroepen die iets kenmerkends illustreren, namelijk dat het niet primair de stress zelf is waar mensen door uitvallen of ziek worden, maar de manier waarom men met stress kan omgaan. Deels heeft dit te maken met persoonlijkheid en aangeleerde coping strategieën. Maar voor een heel belangrijk deel spelen hier ook aspecten een rol die veel te weinig op de agenda komen.
Vergelijk het maar met infectie ziekten. Terwijl Louis Pasteur van mening was dat de bacterie de veroorzaker van ziekte was, stelde zijn opponent Béchamp “le microbe n’est rien, le terrain est tout” ( de microbe is niets, het terrein [het interne milieu] is alles). En we hebben allemaal die observatie, niet iedereen in dezelfde leefomstandigheden wordt op hetzelfde moment ziek in dezelfde mate. Op de werkvloer zijn er mensen die altijd meedoen met een verkoudheid of een griep en anderen nooit. De algemene regel die je hieruit zou kunnen halen is dat een ontregeling altijd het gevolg is van twee factoren: de stressor en de gevoeligheid voor die stressor.
Zo is het ook met allerlei andere vormen van stress. Je hebt de stressor, de stress-veroorzakende omstandigheden en gebeurtenissen en je hebt de individuele gevoeligheid daarvoor.
Op het gebied van het aanleren van de juiste strategieën om met stress om te gaan gebeurt al veel, maar er zijn twee zaken die sterk onder belicht blijven en die wel in belangrijke mate bepalend zijn voor de impact die stress heeft op mensen.
Herstel
De fysiologische (zeg maar ‘lichamelijke’) kant van de stress-respons.
Herstel:
Eigenlijk is de focus op stress, die in onze maatschappij sterk toenemend is, niet helemaal juist. Bovenstaande illustreert dat die focus nogal eenzijdig is. De vraag is niet of mensen veel stress hebben en of er een hoge stressdruk is. De kernvraag is of er voldoende hoogwaardig herstel tegenover deze stress staat. Het is te vergelijken met een boekhoudkundige balans waarbij we spreken over ‘inkomen’ en ‘uitgaven’ En we snappen allemaal dat daar een bepaald evenwicht tussen dient te zijn wil je voorkomen dat je sterk inteert op je reserves. Ook hier geldt dat het inkomen feitelijk het meest bepalend is. Iemand kan torenhoge uitgaven hebben maar als het inkomen nog hoger is kan die persoon dat heel lang volhouden. Het inkomen is dan feitelijk bepalend of het uitgaven patroon verantwoord is of niet.
Met stress is het niet anders. Niet de stressdruk maar het herstel dat er tegenover staat is bepalend voor de impact die stress heeft.
Wat is herstel? En hoe bepaal je de kwaliteit en de hoeveelheid herstel die iemand heeft?
Hier komt de grote waarde van de meerdaagse HRV meting om de hoek kijken. HRV staat voor Heart Rate Variability. De variatie in de tijdsintervallen tussen de opeenvolgende hartslagen vertoont in gezonde situatie een zekere variatie. En de mate van deze variatie kan gecorreleerd worden aan een aantal fysiologische parameters. Met name de correlatie met het functioneren van het autonome zenuwstelsel (ANS) staat hier centraal.
Dit belangrijke regelsysteem kent twee sub-systemen, de sympaticus en de parasympaticus, zeg maar de “actieve modus” en de “herstel modus”.
Het innovatieve Finse bedrijf Firstbeat, heeft een methode ontwikkelt die de mogelijkheid biedt om met een zeer geavanceerd en praktische lichtgewicht HRV monitor gedurende meerdere dagen de reacties van het ANS tijdens de normale dagelijkse activiteiten en tijdens de slaap te registreren.
Hierdoor ontstaat een gedetailleerd beeld van de werkelijke balans tussen de “actieve modus” en de “herstel modus” en ook levert het belangrijke informatie op over de mate en de kwaliteit van het herstel in de nacht. Want we weten dat slapen en herstellen helaas geen synoniemen zijn. Je kunt voor je beleving goed slapen en toch slecht herstellen. Daarom hebben de meeste mensen geen goed beeld van hun herstel terwijl we veelal wel kunnen beschrijven wat ons de meeste stress bezorgt.
Doordat de mensen die de meting uitvoeren ook een logboek van activiteiten bijhouden kun je tevens waarnemen of en in welke mate er een relatie is tussen gedrag en gebeurtenissen en de reactie van het stress-systeem daarop. Dit levert relevante informatie op over wat de invloed hiervan is op de mate en de kwaliteit van het herstel.
Hierdoor is het mogelijk om op individueel niveau maatwerk te leveren in de begeleiding en advisering van mensen in stressvolle beroepen. Want ieder mens is weer anders.
Fysiologie:
We hebben in onze moderen westerse samenleving nog steeds te maken met de erfenis van de filosoof René Descartes als het gaat om de scheiding tussen lichaam en geest. Gelukkig zijn er tal van wetenschappelijke ontwikkelingen zoals de Systeem Biologie en de Psycho-Neuro-Immunologie die de jammerlijke eenzijdigheid van dat oude beeld aantonen.Maar helaas blijft dit beeld binnen de reguliere geneeskunde en in de perceptie van veel mensenhardnekkig aanwezig. Het wordt markant geïllustreerd in de begeleiding van werknemers met Burnout. Niet zelden beperkt die begeleiding zich tot het cognitieve stuk en wordt het fysiologische deel vergeten of blijft men hangen in algemeenheden.
Hoe we op stress reageren wordt in belangrijke mate mee bepaald door het functioneren van ons stress-systeem: het autonome zenuwstelsel en de hormonen, onze neurotransmitters en neuromodulators in het zenuwstelsel, de enorme invloed die onze darmen hebben op onze hersenen (Gut-Brain axis) en daarmee dus ook de invloed die voeding heeft, ons bewegingspatroon, onze slaapgewoontes en slaaphygiëne, de invloed van reguliere medicijnen, etc.
Mensen in stressvolle beroepen bedrijven in zekere zin topsport en dienen net als topsporters ook fysiek in een goede conditie te zijn. Daarbij spelen alle hiervoor genoemde factoren een cruciale rol binnen een individuele context. Ook hier geldt dat maatwerk een vereiste is.
Hier liggen grote uitdagingen voor overheid, bedrijven, HR afdelingen, bedrijfsartsen en arbodiensten, coaches en trainers.
Van oudsher is het eind van het kalenderjaar een moment van bezinning en niet zelden ook van goede voornemens. Voor velen is het ook een periode van ten minste enkele vrije dagen, hoewel de feestdagen dit jaar vanuit dat perspectief niet erg gunstig vallen. We remmen even af, nemen wat meer rust. Verder is het rond de jaarwisseling heel gebruikelijk om elkaar ‘de beste wensen’ mee te geven. We wensen elkaar veel geluk, voorspoed en gezondheid toe.
Ik las recentelijk een boek waarvan ik jullieiets wil meegeven in deze eindejaarscolumn. Het beschrijft een thema dat volgens één van de recensenten een voorwaarde is voor “een gelukkig, gezond, energiek en productief leven”, namelijk slaap. Het gaat om “De slaaprevolutie – het belang van slaap, rust & herstel” van Arianna Huffington, hoofdredacteur van The Huffington Post.
Het is een degelijk geschreven boek van 300 pagina’s over slaap. En dan nog eens 48 pagina’s literatuurreferenties, ze heeft haar betoog goed onderbouwd. Ze begint met het beschrijven van ‘onze huidige slaaptekortcrises’. Want slaaptekort neemt inmiddels wereldwijd epidemische vormen aan. Zowel wat betreft de duur van de slaap als de kwaliteit ervan. En hoewel sinds de industriële revolutie slaap in brede kringen steeds meer als een tijdverspilling werd gezien, staat het biologische feit dat slaap de sleutel is tot gezondheid in het algemeen en mentale gezondheid in het bijzonder nog steeds als een paal boven water. Herstel vindt, als het goed is, plaats in de slaap. Het boek beschrijft de omvangrijke gevolgen van slaaptekort in het verkeer en de luchtvaart. Het effect van slaaptekort is zonder meer te vergelijken met een alcoholpromillage waarmee je in Nederland niet meer achter het stuur mag. Vervolgens beschrijft ze hoe er een complete slaapindustrie is ontstaan. Slaappillen in allerlei vormen en kleuren, maar ook allerlei middelen die ‘helpen’ om de vermoeidheid te overschreeuwen. Overmatig gebruik van koffie, smartdrugs, energiedrankjes etc. Burn-out begint de zoveelste beschavingsziekte te worden, hoewel het mij niet duidelijk is waarom het iets met ‘beschaving’ te maken zou hebben.
Via de geschiedenis en de wetenschap komt Arianna terecht bij een hoofdstuk over slaapstoornissen en de rol van dromen. Om vervolgens in deel 2 in haar boek toe te komen aan de aanpak van het in deel 1 beschreven omvangrijke probleem. En dat is belangrijk, want we moeten weer léren slapen. Er zijn namelijk allerlei factoren die positief dan wel negatief in werken op onze slaap. In hoofdstuk 9 gaat ze uitgebreid in op de negatieve factoren: licht en vooral het ‘blauwe licht’ van beeldschermen, een te warme slaapkamer, te weinig frisse lucht, de invloed van onvoldoende lichaamsbeweging, alcoholgebruik enzovoorts. Maar ook de invloed van voeding op slaap. Neurowetenschappers tonen aan de lopende band aan hoe groot de invloed is van onze darmen en onze voeding, op het functioneren van de hersenen.
Ook bespreekt ze de rol van hazenslaapjes en de invloed van jetlags en tijdzones. Slaap als het ultieme prestatie-bevorderende middel in de sportwereld en niet in de laatste plaats de dramatische effecten van elektronica in de directe omgeving van de slaapplek.
Al met al een zeer aanbevelenswaardig boek. Het verbeteren van de slaapkwaliteit is een inspanning die zich veelvuldig terugbetaald. We leven in een hectisch tijdperk met misschien wel de meeste chronische stress ooit. Dat maakt het belang van slaap alleen maar des te groter. Op de valreep van het nieuwe jaar wens ik iedereen daarom vooral een goed slaap-jaar toe.
(Eerder gepubliceerd in “Blik Op Zeewolde” Kerstspecial dec. 2016)
In een poging om aan het dilemma uit de voorgaande blog te ontkomen heb ik mij gewend tot het maken van gezonde smoothies. U kent dat wel, net zoals veel Nederlanders hebben we een Juicer aangeschaft. Wellicht heeft u er zelf ervaring mee.
Het leek me een ideale oplossing, gewoon een gezonde drank, boordevol fytonutriënten en andere nuttige stoffen als vitamines en mineralen, enzymen etc. i.p.v. een hoop gedoe met de warme maaltijden op de vastendagen. Net als vele anderen ben ik enthouisast van start gegaan. Boeken aangeschaft met ‘recepten’, naar de winkel om biologische groente en fruit te kopen (uiteraard biologisch want het wordt allemaal rauw verwerkt en je wilt al die pesticioden niet in je kleurige sapje hebben), vervolgens schrikken bij de de kassa, maar goed, het is voor een goed doel; je gezondheid.
Thuis aan het werk, voorbereidingen treffen, juicen, de boel weer schoonmaken (dat viel vies tegen) en vervolgens genieten van een vers geperst multi-sapje. Eén en al gezondheid. En dan ben je nog maar een dag op weg. Nog 364 te gaan.
Wat ik over het hoofd had gezien was, dat dit, naast hetzelfde probleem van het caloriën tellen, een zodanige dagelijkse klus was dat ik er niets mee opschoot en alleen maar meer tijd kwijt was en meer kosten moest maken.
Zoals in zoveel huishoudens verdween de juicer naar een kast en enkele weken later was het alweer historie.
Parrallel aan dit proces was ik al enige tijd op zoek naar een “alles-in-één’ product voor mijn ex-patiënten. Veel patiënten die afscheid nemen na een doorlopen behandeltraject vragen me wat ze zouden kunnen doen om de herwonnnen gezondheid te behouden zónder levenslang dagelijks allerlei supplementen in de vorm van pillen of capsules te moeten blijven slikken. Natuurlijk verwijs ik dan naar het reeds eerder besproken belang van voldoende slaap en de voorwaarden voor een optimaal herstel, gezonde voeding en voldoende beweging alsmede het belang van een juiste balans tussen inspanning en ontspanning. Maar vandaag de dag is een extra aanvulling op de dagelijkse voeding, ondanks alle bronnen die het tegendeel beweren, in mijn overtuiging geen overbodige luxe.
En dat product heb ik gevonden en het vormde een uitstekende en effectieve oplossing voor mijn dilemma. Daarover meer in de volgende blog.
Ik wil hier wat uitgebreider ingaan op de volgende vraag: Is er een manier om de effecten van weeënopwekkers bij mijn baby te herkennen? Wat zijn typische klachten?
Het lichaam kent een aantal zogenaamde regelsystemen. Systemen die ervoor moeten zorgen dat we temidden van een voortdurend veranderende reeks aan stressfactoren een adequaat intern evenwicht kunnen bewaren. Stress dient hier wel breed gedefinieerd te worden. In de biologische betekenis van het woord is alles stress wat een verstoring aanbrengt binnen ons organisme en waar dus een reactie op moet worden gegeneerd. In die betekenis is zelfs het eten van een maaltijd een vorm van stress, wat alweer illustreert dat stress helemaal niet per definitie verkeerd is. Uiteindelijk gaat het eigenlijk ook helemaal niet om stress. Het gaat erom of er t.o.v. de stressdruk voldoende hoogwaardig herstel staat.
Ieder regelsysteem moet kunnen versnellen maar ook kunnen vertragen. Een auto heeft een gas maar zeker ook een rem nodig. Zo is dat ook met de mens. Er zijn processen die leiden tot toename van energie productie, tot meer activiteit etc. En is zijn processen die remmen, die ervoor zorgen dat we weer (echt) tot rust komen, herstellen en regenereren.
Oxytocine is een bijzonder stofje omdat het als hormoon maar óók als neurotransmitter dienst doet. Het is een stofje dat duidelijk aan de remmende en ontspannende kant staat. Voor een eenvoudige weergave van de opbouw van ons autonome zenuwstelsel, zie: ANS balans.pages.
Oxytocine is in die termen dan een typisch parasympatisch stofje.
Als eenvoudige kapstok kunt u het volgende beeld gebruiken. Het ultieme beeld wat je aan oxytocine activiteit kunt koppelen is dat van een drinkende baby aan de moederborst. Deze karakteristieke situatie geeft zowel bij de moeder als de baby een oxytocine boost. Maar ook de setting is veelzeggend. Het is een beeld dat geassocieerd kan worden met veiligheid, geborgenheid, intimiteit en samenzijn, genieten, ontspannen, voeding etc.
Kinderen met een verminderde oxytocine activiteit ontberen in meer of mindere mate deze uitingen. Dat wil zeggen dat er vaak sprake is van een gemis aan een basaal veiligheidsgevoel, wat zich weer kan uitten in een overdreven behoefte aan structuur, vaste ritmes en gewoontes en voorspelbaarheid van gebeurtenissen. Maar ook angsten (bang in donker bijv.) en andere uittingen hiervan kunnen voorkomen. Snel aangevallen of bekritiseerd voelen (bij oudere kinderen). Als compensatie van dat gevoel van onveiligheid, sterk defensief gedrag vertonen met de neiging tot vechten of moeite om agressie te controleren. Fascinatie voor speelgoedwapens of vechtspelen. Autistiform gedrag, moeite om relaties aan te gaan, erg op zichzelf, leven in een eigen wereldje, weinig echt contact etc.
Moeite met slapen, moeite met alleen zijn, een sterke behoefte aan knuffelen en aangeraakt of gestreeld worden of juist het tegendeel; afkeer van aanraking en knuffelen. Beide uitersten ben ik tegen gekomen. Moeite om zich te ontspannen, onrust en/of hyperactief gedrag. Bij baby’s vaak hoge spierspanning (ook tijdens de slaap), onrustig, slecht slapen, overdreven waakzaam, snel gewekt uit de slaap, veel huilen en alleen te troosten in de armen van moeder (of vader). Opvallend vaak is er juist een sterke hang naar moeder en enkele malen heb ik zelfs (bij jonge meisjes) een afweer richting vader gezien. Niet in slaap kunnen vallen als moeder er niet bij is. Allerlei spijsverteringsklachten. In het plaatje van het autonome zenuwstelsel kun je zien dat ook spijsvertering en uitscheiding onder de parasympaticus activiteit valt. Daarom zie je bij heel veel “oxytocine-kinderen” dat ze verteringsproblemen hebben in alle denkbare variaties.
U ziet wel er is een grote diversiteit aan mogelijke uittingen, o.a. afhankelijk van de leeftijd van het kind. Rode draad is wel altijd dat er onderliggend een gemis is aan rust, beleving van veiligheid en het vermogen om te ontspannen (slaap).
Morgen is het de internationale Dag van de slaap. Dat doet vermoeden dat er een probleem is rondom slaap dat ruim aandacht verdient. Volgens ArboNed hebben tenminste 30% van de werknemers in Nederland last van slaapproblemen. Bij werknemers in ploegendiensten ligt het percentage nog hoger: tussen de 42 en 68%. Slaapproblemen, aldus ArboNed, kosten de Nederlandse economie zo’n 4,5 miljard euro per jaar.
Deze cijfers liegen er niet om. In werkelijkheid is het probleem echter nog veel groter. Want het gaat hier om mensen die slaapproblemen ervaren.
De slaap is onze belangrijkste herstelperiode. Overdag staat ons lichaam in de actieve stand, we verbruiken energie, we teren in op onze reserves en er treedt slijtage op. Daar moet voldoende hoogwaardig herstel tegenover staan, en dat vindt als regel plaats in de nacht.
Echter, er zijn ook mensen die wél slapen en toch onvoldoende of zelfs slecht herstellen. Deze mensen zijn zich dus niet bewust van een probleem betreffende de slaap.
Het belang van voldoende herstel, of het nu al of niet samengaat met slecht slapen of niet, is evident. Als energie uitgaven niet voldoende gecompenseerd worden door energie inkomsten ontstaat er een energie-kredietcrises. We teren in op de reserves, we verouderen sneller en onze prestaties worden minder. Niet alleen onze prestaties lijden eronder maar ook neemt de kans op disfunctioneren en uiteindelijk chronische ziektes toe. We spreken veel over stress tegenwoordig, maar ten diepste gaat het om de vraag of er naast de totale stressdruk voldoende écht herstel is.
Om te zien óf we voldoende herstellen in de slaap en zo niet, of dat mogelijk verband houdt met onze levensstijl is van fundamenteel belang voor het gericht aanpakken van dit probleem en voor het verbeteren van onze conditie en prestaties. De 72uurs HRV (hartslagvariatie) meting van Firstbeat is een uitstekende tool om inzicht te krijgen in uw persoonlijk herstel.
Juist ook voor mensen in ploegendiensten, nachtverpleegkundigen en vliegend personeel is inzicht in de balans tussen activiteiten en herstel van cruciaal belang voor gezondheid en optimale prestaties.
Al enkele jaren krijg ik de vraag van mensen die niet ziek zijn, maar die wel willen werken aan een optimalisering van hun gezondheid of conditie, die gericht supplementen willen gebruiken of mensen die vage en medisch onbegrepen klachten hebben zoals vermoeidheid of ze de Haarmineralen analyse kunnen laten doen. Tot voor kort werd deze inzichtgevende test alleen beschikbaar gesteld via professionele praktijken op het gebied van de complementaire geneeskunde en daarmee was de test doorgaans alleen beschikbaar voor zieke mensen.
Dankzij Biocoherence is daar nu verandering in gekomen. De test, in een aangepaste rapportage, is nu ook beschikbaar voor gezonde mensen. Het maakt gerichte investering in je gezondheid mogelijk zonder dat dit gepaard hoeft te gaan met de hoge kosten van een intensief behandel/begeleiding traject.
Hetzelfde geldt voor de 72uurs Hartslagvariatie meting (HRV). Een wetenschappelijk uitstekend onderbouwde methode om inzicht te krijgen in de relatie tussen stress en herstel in het dagelijks leven. Er wordt veel gesproken over stress in deze moderne tijd en dat is begrijpelijk. De meeste mensen zijn ook wel in staat om stress veroorzakende factoren in hun dagelijks leven te benoemen. Toch leidt dat gemakkelijk af van waar het wérkelijk omgaat en dat is ‘herstel’. Je kunt nog zoveel stress hebben maar de hoeveelheid en de kwaliteit van het herstel dat er tegenover staat is bepalend voor de balans. Aangezien dit herstel voornamelijk plaats vindt in de slaap kunnen de meeste mensen niet goed beoordelen hoe het er werkelijk met hun herstel voorstaat. Slapen is niet synoniem met herstellen. Klassiek voorbeeld is het gebruik van het ‘slaapmutsje’ voor het slapen gaan, één of meerdere glazen van een alcoholische drank. Mensen doen dat omdat ze, naar eigen zeggen, er zo lekker van ontspannen en makkelijk in slaap vallen. Maar het gaat direct en meetbaar ten koste van het herstel gedurende de slaap.
De 72uurs HRV meting wordt uitgevoerd doormiddel van een super lichtgewicht (slechts 20 gr.) hartslagmonitor. Deze meet gedurende 72 uur wanneer en in welke mate iemand in de stress-modus of de herstel-modus staat.
Minister Asscher van Sociale Zaken heeft de aftrap gegeven voor de Werkstressweek.
Het is een goede zaak dat er meer aandacht komt voor de gevolgen van te hoge werkdruk. En de kosten die samenhangen met werkstress liegen er niet om. Volgens een TNO onderzoek in 2012 komen die kosten op 2,2 miljard.
Toch is de benadering die gevolgd wordt op een bepaalde manier eenzijdig. Zeker het is van belang om kritisch te kijken naar werkgerelateerde stress en bedrijven aan te sporen hun verantwoordelijkheid te nemen. Maar, de mens is meer dan zijn werk. Het leven is één. We dienen ons ook veel meer bewust te worden van de stress die in veel bredere zin het gevolg is van lifestyle in het algemeen. En dat omvat ook ons gedrag in de vrije tijd, ons slaap gedrag, ons eet- en drinkgedrag, het bewegingsgedrag etc.
En dan is de focus op stress ook eenzijdig. Uiteindelijk gaat het niet om stress maar om de hoeveelheid herstel die er tegenover staat.
Het nauwkeurig detecteren waar in individuele gevallen het grootste ‘energie lek’ zit lijkt ons een voorwaarde. Breng het maar gewoon in kaart, maar dan wel in de volle breedte. Dus ook vrije tijd en niet in de laatste plaats de mate van herstel in de slaap. Want óf we overdag rustmomenten hebben is feitelijk niet eens het allerbelangrijkste, hoe zeer het ook bijdraagt aan een hogere stress tolerantie. Uiteindelijk gaat het erom of we in de nacht voldoende herstellen.
Met de Firstbeat Lifestyle monitor kunnen we gedurende ten minste 72 uur in kaart brengen of en wanneer we de meeste stress ondergaan, hoe ons gestel erop reageert en wanneer en in welke mate er sprake is van herstel en of dit in voldoende mate is gelet op de stressdruk in die periode. Een uiterst praktisch hulpmiddel voor bedrijven én werknemers om inzicht te krijgen in lifestyle stress. Er is ook in Nederland een groeiende groep coaches die dit beseffen en deze mogelijkheid toepassen in hun werk binnen bedrijven.
Moderne auto’s zijn uitgerust met een groot aantal zogenaamde waarschuwingssystemen. Lampjes op het dashboard informeren de berijder over oliepeil, temperatuur van de motor en in bepaalde gevallen zelfs bandenspanning of wanneer het tijd is voor een onderhoudsbeurt. Dit alles om te helpen de auto zo lang mogelijk in een zo goed mogelijke conditie te houden.
Geen weldenkend mens zal dan ook ingaan op een aanbod om een nieuwe auto aan te schaffen waarbij deze waarschuwingssystemen achterwege gelaten zijn, ook al zou dat een flinke korting opleveren.
Stel, u komt bij de garage met de vraag wat een knipperend lampje op het dashboard betekent. De monteur stelt u gerust, de auto rijdt immers nog gewoon en u hoort ook geen gekke geluiden. ”Gewoon door blijven rijden” is het advies en om onnodige stress te vermijden wordt met een klein stickertje het knipperende lampje aan het gezicht onttrokken. Er wordt en passant nog opgemerkt dat u gerust kunt bellen als u met de auto mocht stranden.
Het is met de mens feitelijk niet anders. Symptomen en klachten zijn evenzovele signalen die waarschuwen dat het intern dreigt mis te gaan of reeds mis gaat. Symptomen kunnen lastig zijn, maar dienen vooral niet genegeerd of zelfs onderdrukt te worden.
Wanneer symptomen alleen maar onderdrukt worden, omdat we geen energie, geld en tijd willen stoppen in de vraagstelling naar het hoe en waarom, dan negeren we de belangrijke signalen van het lichaam en daar krijgen we vroeg of laat de rekening voor gepresenteerd.
Wanneer een vrouw maandelijks klachten heeft rondom de menstruatie is het symptoom- onderdrukking in optima forma om ’dan maar aan de pil’ te gaan. Het zou net zo onzinnig zijn om iemand met hardnekkige klachten aan de voet, voor te stellen om de voet dan maar te amputeren.
Slecht slapen heeft een reden of meerdere redenen. Gebruik van een slaappil kan op korte termijn even functioneel zijn, maar is op termijn geen oplossing omdat het de oorzaak niet aanpakt. Slecht slapen is een symptoom, een signaal dat verwijst naar een oorzaak c.q. oorzaken en die kunnen divers zijn. In veel gevallen is een deskundige nodig om die oorzaken op te sporen en aan te pakken. Tenslotte hebben de meeste mensen voor hun auto ook een vakgarage nodig.
Veel schildklierproblemen ontstaan door serieuze tekorten van de mineralen jodium, selenium, magnesium en zink. Waarom dan een leven lang synthetische hormonen slikken in plaats van de oorzaak aanpakken.
Het is geweldig nieuws dat er een initiatief is gestart voor een nieuw soort verzekering: een ‘Gezondheidsverzekering’. We moeten weer leren denken en handelen vanuit gezondheid en dat veronderstelt een oorzakelijke aanpak, preventie en gezondheidsbevordering. Voor wie dat wil, ga naar: http://www.gzvz.nl.
(Eerder gepubliceerd in “Blik op Zeewolde”, aug. 2014)
ccgforum.com 