Vakantie is voor veel mensen een gelegenheid om eens ongestoord dikke boeken te lezen, zo ook voor mij. Deze vakantie las ik o.a. “Veritas” van het roemruchte Italiaanse schrijversechtpaar Monaldi & Sorti. Voor liefhebbers van historische thrillers is dit, en de andere boeken van dit duo, een absolute aanrader. Maar daarover gaat deze blog niet.

Bekend is dat de auteurs diepgaand onderzoek doen in tal van archieven alvorens ze tot het schrijven van hun boeken overgaan. Onderzoek dat jaren in beslag kan nemen. Zo stuitten ze tijdens het onderzoek naar de vroegtijdige dood van keizer Jozef I, één van de belangrijke personages in genoemd boek, op nogal schokkende historische informatie betreffende de ziekte pokken. Informatie die ik u niet wil onthouden. De waarheid is schokkend en daarom vind ik dat u het behoort te weten.

Los van het feit dat de auteurs op goede gronden menen dat de officiële doodsoorzaak van keizer Jozef I (nl. de pokken) niet klopt, ligt het werkelijk belangwekkende van hun speurwerk in het volgende:

Rond 1713 is er in bepaalde delen van Europa voor het eerst massaal gebruik gemaakt van de onderhuidse inoculatie (=het brengen van een ziekteverwekker in gezond weefsel) van pokken. Deze voorloper van de huidige vaccinatiepraktijk hield in dat dat uit pokken met een lichter en goedaardig verloop serum werd gehaald, dat door middel van een incisie in de huid bij gezonde personen werd ingespoten, ten einde bij hen ook een lichtere vorm van pokken te laten ontstaan. Ook toen was al bekend dat de ziekte nooit twee keer bij dezelfde persoon voorkwam. De aldus behandelde persoon zou even kort ziek worden en op die manier voorkomen om in de toekomst een ernstige vorm van pokken op te lopen met alle risico’s van dien. “Tussen 1716 en 1718, kende onderhuidse inoculatie in Europa een ware explosie….” (p.664) en “Vanaf 1723 werd inoculatie een massapraktijk”. Op grond van het veronderstelde werkingsmechanisme zou je dan mogen verwachten dat in de jaren daaropvolgend de pokken zouden afzwakken in ernst. Het tegendeel is waar. Het is zelfs zo dat de pokken vóór de introductie van de inoculatiepraktijk een vrij onschuldige ziekte was. Wij kunnen ons dat niet meer voorstellen. Maar in de periode van de 10e tot de 17e eeuw was pokken een relatief onschuldige besmettelijke ziekte die gemakkelijke verward kon worden met de mazelen. En al die tijd bleef dat zo.

Menaldi & Sort concluderen op basis van hun historisch bronnenonderzoek (p.664 ev.):

“In dezelfde jaren echter zwakken de pokken niet af, maar houden ze op goedaardig te zijn en worden in de meeste gevallen dodelijk. Ze worden niet meer als een kinderziekte gezien: de symptomen zijn ernstiger dan die in de eeuwen daarvoor beschreven zijn en vooral van een onmiskenbare monsterlijkheid: het is onmogelijk om de gruwelijke pokkenpuisten te verwarren met die van waterpokken en nog minder met de rode puntjes van mazelen. Uit het essay van Marco Nannini, La storia del vaiolo (Modena 1963), halen we vreselijke cijfers. In de 25 jaar na de invoering van de inoculatiepraktijk sterft 10% van de wereldbevolking. Talrijk zijn de gevallen van hemorrhagische pokken [een vorm van pokken die in de natuur niet voorkomt, maar ontstaat wanneer de ziekteverwekker direct in de bloedbaan wordt gebracht]. Inoculatie blijkt al gauw een uitstekend koloniaal veroveringsinstrument: zo worden de Amerikaanse indianen, van de roodhuiden tot de indio’s, gedecimeerd. E.Bartarelli (Jenner e la scoperta della vaccinazione, Milaan 1932) vermeldt dat bijvoorbeeld alleen al in Santo Domingo 60% van de bevolking sterft; op Haïtie doden de pokken, die in 1767 ingevoerd zijn, in rap tempo twee derde van de bewoners; op Groenland wordt in 1733 driekwart van de bevolking uitgeroeid.

In Europa sterven er sinds de invoering van de onderhuidse inoculatie tot aan het eind van de achttiende eeuw 60 miljoen mensen aan de pokken (H.-J. Parish, A History of Immunization, Londen 1965, p.21).

En elders, om te illustreren hoe relatief onschuldig de pokken waren in de eeuwen voor de invoering van de inoculatie:

p.665 “Hoeveel mensen stierven er aan de pokken voor de inoculatie? Een paar voorbeelden uit Londen: 38 doden in 1666, 60 in 1684, 82 in 1636. Bijna niemand kortom”.

In tegenstelling tot de natuurlijke vorm van pokken bleek dat mensen die reeds (de milde natuurlijke vorm van) pokken hadden gehad wel degelijk een tweede keer de kunstmatig opgewekte vorm van pokken konden krijgen met alle ernstige complicaties van dien. Een door de auteurs genoemd voorbeeld is Lodewijk de VX van Frankrijk.

Commentaar:

Veelal wordt door de voorstanders van het huidige vaccinatiebeleid gewezen op het feit dat dankzij het wereldwijde vaccinatieprogramma tegen pokken deze ziekte zo goed als verdwenen is. Een halve waarheid, zoals het bovenstaande bewijst. Waarschijnlijker is de volgende lezing: door de onnatuurlijke en massale verspreiding van pokken wereldwijd (door de inoculatiepraktijk)  is een onnatuurlijke snelle wereldwijde weerstand tegen deze ziekte ontstaan. Dat dit ten koste is gegaan van vele tientallen miljoenen onschuldige slachtoffers is een onevenredig zware prijs die voor een juiste beeldvorming niet ongenoemd mag blijven.