Als amateur natuurfotograaf heeft licht een bijzondere betekenis voor mij. Uiteindelijk betekent fotografie ‘schrijven met licht’. Wie bij natuurlijk licht fotografeert weet hoezeer een goede foto afhankelijk is van het juiste licht. Maar dat terzijde. De betekenis van licht is zondermeer heel veel breder dan dit.
‘Licht is leven’ dat weten we allemaal. De invloed van licht op onze stemmingen is voor veel mensen een realiteit waar we niet omheen kunnen, zeker in een land als Nederland. Licht heeft een enorme invloed op onze stofwisseling. De Wake-up lamp i.p.v. de traditionele wekker is daar een mooie praktische toepassing van.

Daarnaast is licht in de natuur ook een belangrijk communicatiemiddel. In het maart nummer van de Nederlands/Belgische uitgave van National Geographic staat een prachtig artikel over dit fenomeen onder de titel “Lichtspel in de natuur”. Wist u bijvoorbeeld dat er ruim negentig soorten schimmels zijn die ’s avonds licht geven? Licht als communicatiemiddel in de diepzee levert fascinerende en onwerkelijke beelden op. En wie kent er niet het Vuurvliegje of de Zeevonk, een lichtgevende algen soort die in de zomer de golven in de branding schitterend kunnen doen oplichten.

Maar er is meer. Dat licht ook een belangrijk communicatiemiddel is in het lichaam van mens en dier is voor de meesten nieuw. Dit is geen licht dat we met ons blote oog of met eenvoudige optische hulpmiddelen kunnen zien. Het is “ultra zwak licht” dat alleen met hoogwaardige technologie en dankzij computers waarneembaar gemaakt kan worden.

In de natuurkunde stelt men dat licht is opgebouwd uit fotonen, zogenaamde ‘lichtdeeltjes’. Onderwerp apart waarom hier van ‘deeltjes’ gesproken wordt, maar dat laten we maar even rusten.

De hoeveelheid energie in een foton bepaalt wat voor soort licht we hebben. Zo spreken we bijvoorbeeld van ultraviolet licht, infrarood licht etc. Om met de woorden van de Nederlander dr. Roel van Wijk, wereldwijd bekend vanwege zijn baanbrekend werk op het vlak van licht in levende systemen, te spreken: “Als het mogelijk zou zijn om in de dichte levende massa te kunnen kijken zouden we een voortdurende flikkering kunnen waarnemen.

Het licht dat in levende systemen bestaat en daaruit ook kan ontsnappen wordt aangeduid met de term biofotonen. Het zijn fotonen waarin informatie van de bron, het levende systeem, voorkomt.”

En juist die informatie is zo belangwekkend. Hoewel het aantal onderzoekers dat zich wereldwijd met dit opwindende fenomeen bezighouden beperkt is wordt er belangrijke vooruitgang geboekt. Er is steeds meer onderzoek naar de invloed van stress, evenwichtigheid, harmonie en gezondheid op deze licht-informatie van het organisme. En de uitkomsten zijn veelbelovend.

Er is in deze tijd een groeiend besef bij overheden en beleidsmakers maar ook bij de bevolking, dat je in gezondheid moet investeren door voldoende beweging, ontspanning, de juiste voeding, voldoende slaap etc. Maar om te weten of de inspanningen ook echt zinvol zijn, d.w.z. in het individuele geval leiden tot een toename van gezondheid is betrouwbaar meten een voorwaarde. Fotonenmeting heeft daarin de toekomst.

(Eerder gepubliceerd in “Blik op Zeewolde” maart 2015)