Moe (III)

Dit is de afsluitende column over het thema ‘Moe’ en heeft als onderwerp ’Slaap’.

Al eerder heb ik de energiebalans genoemd, de balans tussen de energie-uitgaven en energie-inkomsten, het herstel. De belangrijkste herstelperiode is de slaap. Onderzoek heeft aangetoond dat de mens gemiddeld ten minste 30% hoogwaardige hersteltijd nodig heeft om de resterende 70% actief te kunnen zijn. We kunnen nog zoveel activiteiten hebben, zolang er voldoende herstel tegenover staat, kunnen we een positieve energiebalans hebben. Het omgekeerde bestaat uiteraard ook en komt verontrustend veel voor.

Kort geleden nog trok een groep slaapfysiologen, wetenschappers die zich in het bestuderen van de slaap hebben gespecialiseerd, aan de bel. Ze zijn verontrust over het gegeven dat de slaap in deze moderne tijd steeds meer onder druk komt te staan. Deels komt dat doordat mensen tekort slapen. We hebben gemiddeld ten minste 7 uur slaap per etmaal nodig. Maar voor een belangrijk gedeelte komt dit ook door een toename van activiteiten die een ongunstig effect hebben op het herstel tijdens de slaap.

Misschien denkt u nu dat dit voor u niet relevant is omdat u altijd prima slaapt. Daar zou ik niet zo zeker van zijn. Het punt is namelijk dat het niet alleen maar gaat over de vraag óf u slaapt maar vooral of u voldoende herstélt tijdens de slaap. En dat laatste is allerminst vanzelfsprekend.

Een prachtige methode om hier meer inzicht in te krijgen is de HRV methode. Mensen dragen daarbij 72 uur een superlichtgewicht monitor van 20 gram op het lichaam. Middels twee op het lichaam geplakte electroden wordt continu de hartslagvariatie geregistreerd. Dit laat na afloop van moment tot moment zien of iemand in de actieve (stress)modus of in de rust (herstel)modus stond. Doordat er ook ’s nachts gemeten wordt, kan ook worden bepaald of iemand in de slaap in de herstelmodus komt, hoe lang en in welke mate.

Omdat die mensen ook een logboek van activiteiten bij houden gedurende de meetperiode, is ook te zien of er een relatie is tussen een verstoorde energiebalans en verschillende activiteiten. Factoren als alcoholgebruik ’s avonds, intensief sporten, een copieuze maaltijd, beiden later op de avond, en beeldschermwerk voor het naar bed gaan, zijn voorbeelden van gedragingen die ten koste gaan van het herstel tijdens de slaap.

Niet voor niets is vermoeidheid de meest voorkomende klacht in ons land, en vele andere westerse landen. Verontrustend is het dat het steeds vaker bij steeds jongere mensen en kinderen voorkomt. Jongeren die de HRV meting ondergaan vertonen niet zelden al een negatieve energiebalans. Concreet betekent dit dat ze al op jonge leeftijd interen op hun reserves. En dat is zorgelijk!

Meer dan ooit is er de behoefte aan rustmomenten met weinig prikkels.

 

(Deze Column is gepubliceerd in het juni-nummer van “Blik op Zeewolde”)