Er zijn globaal twee groepen mensen die grote moeite hebben met het gebruik van de zogenaamde “homeopatische verdunningen”.

De eerste groep bestaat uit mensen die krampachtig vasthouden aan het moleculaire paradigma. Dit mechanisme is al heel lang bekend en o.a. uitvoerig beschreven door Thomas Kuhn, Amerikaans natuurkundige en wetenschapsfilosoof.

Kort gezegd komt het hier om neer: wetenschap is een dynamisch bedrijf dat in de tijd groei doormaakt. Het oude gezegde “De wetenschap van vandaag is de leugen van morgen” reflecteert hieraan. Wikipedia beschrijft de term paradigma als volgt: “Paradigma is in de wetenschap en in de filosofie een samenhangend stelsel van modellen en theorieën die een denkkader vormen waarbinnen de ‘werkelijkheid’ geanalyseerd en beschreven wordt”.  Waarnemingen die buiten de kaders van het heersende paradigma vallen worden in eerste instantie ontkent en zelfs bestreden en de verschuiving naar een volgend paradigma, één met een bredere visie op de werkelijkheid, ook wel “Paradigm Shift” genoemd, gaat altijd gepaard met strijd. Strijd tussen de aanhangers van het oude en voorstanders van het nieuwe paradigma. Niets nieuws onder de zon, de voorbeelden in de wetenschapsgeschiedenis zijn legio.

Een bekend voorbeeld is de geschiedenis van de Hongaarse arts Ignaz Semmelwiess. In de tijd hadden we nog geen kennis over het bestaand van micro-organismen als bacteriën en hun rol bij het overbrengen van besmettelijke ziekten. De observatie van Semmelweis dat sterfte als gevolg van kraamvrouwenkoorts drastisch afnam als artsen eerst de handen ‘ontsmetten’ voordat ze naar de verloskamer gingen, leek dus nergens op gestoeld. Het duurde een kleine 50 jaar voordat zijn bevindingen serieus genomen werden. Een tragedie voor Semmelweis en de vele vrouwen die geheel ten onrechte overleden vanwege deze halsstarrige ontkenning van de observatie.

Nu twijfelt niemand meer aan het belang van goede hygiëne, zéker ook in ziekenhuizen.

Wij leven in een tijdperk waarin er een overgang gaande is van het moleculaire paradigma naar het informatie paradigma. Vooral de ontwikkelingen binnen de Biofysica zijn hier een duidelijke manifestatie van. Zij die krampachtig vasthouden aan het moleculaire denken, m.a.w. de werking van ‘iets’ is ten allen tijde terug te voeren op de werking van moleculen, worden langzaam aan ingehaald door de ontwikkelingen in de natuurwetenschappen. Het is een kwestie van tijd.

De tweede groep mensen bestaat uit Christenen die menen dat het homeopatisch gedachtegoed en alles wat dat heeft voortgebracht tot het Occultisme gerekend moet worden. En dan vooral de Godsdienstige betekenis van het woord zoals dat door Wikipedia wordt beschreven: “Vanuit het perspectief van sommige godsdiensten heeft het occulte betrekking op onverklaarbare, bovennatuurlijke fenomenen die niet door God zijn bewerkstelligd, waardoor ze niet anders dan het werk van een kwade macht kunnen zijn”.

Deze mensen veroordelen de homeopathie en dus ook homeopatische verdunningen, niet gehinderd door enige kennis van zaken. Niet inhoudelijke argumenten, een verstandelijke benadering is hier leidend maar bijgeloof en angst. Feitelijk hanteren deze mensen onbewust een volstrekt onhoudbare definitie van occultisme. Vele jaren geleden legde ik de kwestie eens voor aan een kritische predikant. Ik stelde hem de vraag of hij nog steeds van mening zou zijn dat homeopathie tot het occultisme gerekend moest worden wanneer er in de toekomst een situatie zou ontstaan waarin er consensus in de natuurwetenschappen zou komen over de werking van homeopatische verdunningen. Na enige aarzeling merkte hij op in die hypothetische situatie het predikaat ‘occult’ niet langer zou kunnen en willen gebruiken. En dáár wringt nu precies de schoen. Deze predikant gaf daarmee aan dat zijn onbewuste definitie van occultisme feitelijk was dat ‘iets occult is totdat wetenschappelijk is verklaard waarom en hoe iets werkt’. Dat is een definitie die door velen onbewust wordt gehanteerd, zonder dat men de consequenties ervan overziet of zelfs maar doordenkt. Daarnaast is het een schromelijke overschatting van onze wetenschappelijke kennis.

Deze Christenen lopen het risico zichzelf en hun geloofsrichting belachelijk te maken door het veroordelen van fenomenen alleen omdat ze deze niet begrijpen.

Ik zou mensen van beide groepen willen uitdagen om deel te nemen aan een wetenschappelijk experiment, opgezet volgens de strikte regels van de natuurwetenschappen. Een experiment opgezet volgens het “dubbelblind placebo gecontroleerde” protocol. Een experiment waaruit overduidelijk zal blijken dat homeopatische verdunningen een specifieke werking hebben die ze onderscheidt van de werking van placebo’s. Daarover de volgende keer meer.