Onderstaand bericht was opgestuurd als ‘Ingezonden’ naar het Nederlands Dagblad. Maar de prioriteiten liggen kennelijk elders, waardoor er geen plaatsing volgde. Voor wie geïnteresseerd is volgt hieronder de tekst:

Mexicaanse griep vaccinatie

De overheid en in haar kielzog de producenten van de vaccins kunnen tevreden zijn, er is grootschalig gehoor gegeven aan de oproep tot massale vaccinatie tegen de Mexicaanse griep. De griep die volgens de officials niet kwaadaardiger is dan de normale seizoensgriep, maar die desondanks wel draconische maatregelen rechtvaardigde.
De marketing machine heeft gewerkt, en hóe!
Kritische geluiden werden in de krant en voor de TV steevast afgedaan met ‘spookverhalen’, daarmee de absurde complottheorieën op één hoop vegend met de serieuze kritiek.
Laatst merkte iemand fijntjes op dat de officials misschien zelf wel de complottheorieën in het leven hadden geroepen. Maar nee, ik wil niet de verspreider zijn van de zoveelste complottheorie. Hoewel niet ontkent kan worden dat de officials het meest belang hebben bij de verspreiding van de onzinverhalen. Het geeft ze immers een geweldige ‘stok’ in handen om de serieuze kritiek mee om de oren te slaan en vanuit marketingoogpunt zou dat een strategisch uiterst slimme zet zijn. Maar nee, die kant moeten we maar niet op.

Blijf ik evenwel met één lastige kwestie zitten. In 2006 verscheen er een publicatie in het gerenommeerde British Medical Journal onder de titel: “Influenza vaccination: policy versus evidence” [Griep vaccinatie: beleid versus bewijs]. Niet zomaar een studie maar een review artikel [zeg maar een soort wetenschappelijke recensie] van het prestigieuze instituut The Cochrane Collaboration, een in Engeland geregistreerde wetenschappelijke non-profit organisatie, die up-to-date informatie verschaft over de effecten van interventies in de gezondheidszorg. Cochrane reviews worden beschouwd als de gouden standaard voor het bepalen van de effectiviteit van interventies in de gezondheidszorg.

In deze review werd vanuit een grondig wetenschappelijke optiek gekeken naar de literatuur die er is over de effectiviteit van massale griepvaccinatie programma’s en naar het gevoerde beleid rond deze programma’s. Kort gezegd komen de conclusies van deze studie erop neer dat er weinig of geen bewezen effectiviteit is van deze programma’s. Dat de studies die steeds aangehaald worden als rechtvaardiging van deze programma’s wetenschappelijk slecht zijn uitgevoerd, en dat er weinig vergelijkend bewijs is inzake de veiligheid van deze vaccins. Als reden waarom er kennelijk zo’n discrepantie bestaat tussen de visie van beleidsmakers en de werkelijke wetenschappelijke onderbouwing vallen in de conclusies van deze studie suggesties als ‘tegenstrijdige belangen’ en ‘optimisme-bias’ [d.i. een onterecht geloof in de werkzaamheid van interventies].

De Medische slang bijt zichzelf in de staart. Hoe komt het toch dat deze grondige literatuuranalyse niet voor het voetlicht wordt gebracht? Dat eerlijke journalistiek hiermee niet op de proppen komt om de mensen zelf een eerlijke en afgewogen beslissing te laten nemen. Nee, gemakkelijker is het kennelijk om deze wetenschappelijk betrouwbare literatuur dood te zwijgen in het belang van de beoogde doelstellingen. Misschien hadden de mensen van de Cochrane Collaboration wel meer gelijk dan ze zelf konden beseffen in hun conclusie.

Om met de woorden van Nassim Nicholas Taleb (“De Zwarte Zwaan”) te besluiten: “Mensen laten zich nu eenmaal verblinden door kennis – we zitten zo in elkaar dat we leiders volgen die in staat zijn mensen te binden omdat de voordelen van een groep ruimschoots opwegen tegen die van alleen zijn”.

Wim Gelderblom