Voortbordurend op eerdere blogs en op de commotie in de pers rond het thema Anti-oxidanten en kanker wil ik nog wat feiten onder de aandacht brengen. Feiten die kennelijk bewust verzwegen worden want waarom zouden ze niet door wetenschappers als prof. Katan en anderen worden opgemerkt?

Anti-oxidanten en kanker II:

Het is belangrijk om vooraf te stellen dat de vraagstelling wel of geen voedingsupplementen tijdens de behandeling van kanker geen simpel te beantwoorden vraag is. We moeten goed beseffen dat kanker een uiterst complexe ziekte is. Niemand heeft nog ondubbelzinnig kunnen vaststellen welke supplementen een kankerpatiënt zou moeten nemen of in welk stadium dat zou moeten gebeuren. Het kan zijn dat bepaalde supplementen nuttig zijn in bepaalde fasen van de kankerbehandeling maar schadelijk in een andere fase. Dat maakt dat zorgvuldigheid op z’n plaats is en dat het adviseren van supplementen echt voorbehouden moet zijn aan mensen met verstand van zaken. Het vraagt ook van de wetenschappers een genuanceerde opstelling, er is nog geen simpel antwoord pro of contra mogelijk, daarvoor is de ziekte te complex en de uitingsvorm te divers.

Ter nuancering enkele wetenschappelijke gegevens betreffende de dosering van supplementen bij kanker die ik mis in de al gevoerde discussies.

Critici van het gebruik van anti-oxidanten voor en tijdens de conventionele behandeling van kanker stellen dat ze ook kankercellen beschermen tegen vrije radicalen en daardoor de behandeling met chemotherapeutica bijvoorbeeld (die veelal gebaseerd is op het principe van vrije radicalen vorming) zouden tegenwerken. Voorstanders van deze benadering stellen juist dat hoog gedoseerde anti-oxidanten voor en tijdens de conventionele behandeling de effectiviteit van de behandeling kunnen vergroten door het vergroten van de tumor respons en door vermindering van de toxiciteit van de kuur voor gezonde weefsels (Prasad et al. 1999b).

Eén manier om dit dilemma te benaderen is om te kijken naar de duidelijke verschillen tussen lage dosis en hoge dosis anti-oxidanten op kankercellen (Prasad et al. 1998; 1999b). Anti-oxidanten zoals vitamine A (en de daarvan afgeleide geneesmiddelen), Vitamine E (tocopheryl succinaat), vitamine C en bepaalde carotenoïden hebben in afzonderlijke hoge doseringen een bewezen inducerend effect op celdifferentiatie, groeiremming en apoptose (=geprogrammeerde celdood; een proces wat in kankercellen is geblokkeerd) bij knaagdieren en bij menselijke kankercellen zowel in Vitro als in Vivo (Park 1988; Cohen et al. 1995; Prasad et al. 1996). Vitamine C bijvoorbeeld stimuleert de groei van kankercellen in de humane oorspeekselklier en humane leukemiecellen in Vitro (Park 1988) in lage doseringen van 50 mcg/ml. Zulke lage dosis hebben echter geen significant effect op de groei van andere kankercellen (Prasad et al. 1996).

Eén studie toonde aan dat een mengsel van 4 verschillende anti-oxidanten (13-cis-retinoïd zuur, natrium ascorbaat, tocopheryl succinaat en sommige carotenoïden) een opmerkelijke remming gaven van de groei van humane melanoom cellen in Vitro (Prasad et al. 1994). Afzonderlijk hadden deze anti-oxidanten geen effect op de groei van deze tumorcellen. Verdubbeling van de dosis van één van de anti-oxidanten (vitamine C) reduceerde de groei verder van deze tumorcellen in Vitro (Prasad et al. 1994).

Een mengsel van vier anti-oxidanten bleek ook effectiever dan de toepassing van de afzonderlijke anti-oxidanten bij humane oorspeekselklier kankercellen in Vitro (Prasad et al. 1996). Deze observatie is belangrijk omdat het experimenteel aantoont dat een mengsel van anti-oxidanten effectiever kan zijn dan de toepassing van een enkelvoudige anti-oxidant voor het verminderen van tumorgroei.

Ik zou zo nog geruime tijd door kunnen gaan. Er is overtuigend veel onderzoek beschikbaar dat aantoont dat kankerpatiënten enorme voordelen kunnen hebben van het slikken van supplementen. De moeilijkheid is echter enerzijds de enorme complexiteit van de ziekte en anderzijds de gigantische weerstand die er bestaat in het reguliere veld als het gaat om een werkelijk integrale kankerbehandeling. Als wetenschappers en artsen hun vooroordelen zouden laten varen en op een eerlijke en onbevangen wijze naar de beschikbare data zouden kijken dan zouden we gezamenlijk een belangrijke stap voorwaarts kunnen maken, in het belang van de patiënt. Dé partij echter die hier op geen enkele wijze belang bij heeft is de farmaceutische industrie. Zij kent slechts één drive en dat is een door patenten afgeschermde monopolie positie in het belang van de aandeelhouders.

Kankerpreventie:

Het is een ander verhaal dat tal van anti-oxidanten een kankerpreventief effect hebben, waarbij voorop moet worden gesteld dat het geen natuurlijke situatie is om bepaalde enkelvoudige anti-oxidanten langdurig in hoge concentraties te nemen. Voorop staat dat onze voeding ons medicijn en ons medicijn onze voeding dient te zijn. Daar waar de voeding bepaalde tekorten niet kan aanvullen (en dat is helaas anno 2009 wel steeds meer het geval) dient dat door middel van supplementen te worden aangevuld, maar bij voorkeur met zogenaamde breedspectrum preparaten die zoveel mogelijk de complexe samenstelling van voeding evenaren. Monopreparaten moeten eigenlijk alleen gebruikt worden in handen van deskundige voorschrijvers.

Dagelijks zie ik wetenschappelijke publicaties langskomen die aantonen dat anti-oxidanten een kanker preventief effect hebben. Zojuist bijvoorbeeld over het heilzame effect van thee drinken. Thee drinkers hebben een hogere levensverwachting vanwege de dagelijkse inname van bepaalde in thee voorkomende anti-oxidanten.